STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI MAŁŻEŃSTWA krok po krokuOtrzymałem ostatnio pytanie od jednego z klientów:Jak wygląda rozwód kościelny krok po kroku?Klient chciał być przygotowany na każdą ewentualność w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Przygotowałem więc dla niego ten wpis, abyście i Państwo mogli przygotować się do swojego procesu o nieważność PROCES O STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI MAŁŻEŃSTWA TOCZY SIĘ WEDŁUG OGÓLNIE PRZYJĘTYCH REGUŁ OPISANYCH W KODEKSIE PRAWA KANONICZNEGO ORAZ KILKU INNYCH ŹRÓDŁACH PRAWA PROCESOWEGO. W KAŻDEJ DIECEZJI WYGLĄDA TO NIECO INACZEJ, ALE SĄ TO JEDYNIE NIEWIELKIE, MAŁO ISTOTNE SZCZEGÓŁY. POZA TYM PROCES PROWADZONY W TRYBIE ZWYCZAJNYM BĘDZIE ODBYWAŁ SIĘ WEDŁUG NASTĘPUJĄCYCH SKARGI POWODOWEJ (POZEW O STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI MAŁŻEŃSTWA)Skargę powodową należy złożyć do właściwego sądu kościelnego. Należy to zrobić osobiście bądź za pomocą listu poleconego z potwierdzeniem odbioru. W zależności od trybunału wymagane są dwa bądź trzy czytelnie zredagowane i własnoręcznie podpisane egzemplarze skargi powodowej (jeden zostaje w sądzie i trafia do akt, a drugi jest przesyłany do strony pozwanej, aby mogła zapoznać się ze skargą i ewentualnie się do niej ustosunkować). Oprócz tego należy złożyć niezbędne załącznik: świadectwo ślubu kościelnego oraz wyrok rozwodowy. Niekiedy także pozew rozwodowy, metryki chrztu małżonków oraz zaświadczenie o zarobkach strony wnoszącej skargę 1504 – Skarga, przez którą zaczyna się spór, winna: wyrażać wobec jakiego sędziego sprawa jest wnoszona, czego się żąda i od kogo; wskazywać, na jakim uprawnieniu opiera się powód i przynajmniej ogólnie fakty i dowody na poparcie roszczeń;być podpisana przez powoda lub jego pełnomocnika, ze wskazaniem dnia, miesiąca i roku jak również miejsca zamieszkania powoda lub jego pełnomocnika albo miejsca pobytu oznaczonego przez nich dla odbierania akt;wskazywać stałe lub tymczasowe zamieszkanie strony SKARGI POWODOWEJTo kolejny etap procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Sąd kościelny zgodnie z prawem ma 30 dni na przyjęcie skargi powodowej. W tym czasie bada swoją właściwość do rozpoznania sprawy, a także zdolność procesową stron. W tym okresie przesyła także odpis skargi powodowej stronie pozwanej, aby mogła zapoznać się z jej treścią i się do niej 1505:Sędzia jednoosobowy lub przewodniczący trybunału kolegialnego – po ustaleniu, że zarówno sprawa należy do jego właściwości, jak i tego, że powód nie jest pozbawiony zdolności występowania w sądzie – powinien swoim dekretem jak najszybciej skargę albo przyjąć, albo powodową można odrzucić wyłącznie, jeżeli:sędzia lub trybunał są niewłaściwi;na pewno wiadomo, że powód nie ma zdolności występowania w sądzie;nie zachowano przepisów kan. 1504, nn. 1-3;z samej skargi powodowej jasno wynika, że roszczenie jest pozbawione jakiejkolwiek podstawy i nie może się zdarzyć, by w trakcie procesu jakaś podstawa się ujawniła. WYDANIE DEKRETU O USTALENIU PRZEDMIOTU SPORUPo zapoznaniu się ze stanowiskiem strony pozwanej sędziowie ustalają przedmiot sporu, czyli tzw. formułę wątpliwości. W praktyce ten dekret sądu kościelnego jest informacją o tym, z jakiego tytułu będzie się toczył proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Przy ustalaniu formuły wątpliwości sąd uwzględnia tytuły prawne wniesione przez stronę pozwaną, która ma do tego pamiętać, że w procesie może być rozpoznawanych nawet kilka tytułów (podstaw prawnych). Jednak orzeczenie nieważności małżeństwa już tylko z jednego tytułu zaowocuje, że małżeństwo jest uznawane za nieważny ślub. Strony są osobami stanu wolnego w świetle prawa Kościoła STRONJest to niezwykle ważny etap procesu. Strony zeznają przed sądem, składają wyjaśnienia odpowiadając na wcześniej przygotowane pytania. Wszystkie odpowiedzi spisywane są do protokołu. Należy pamiętać, że zeznania nigdy nie odbywają się przy udziela drugiej strony. Podczas zeznań może być obecny notariusz, sędzia i ewentualnie adwokaci kościelni stron, jeśli są powołani. Poza tym na sali nie ma nikogo innego, a więc strony nigdy fizycznie nie spotkają się w sądzie złożeniem zeznań dobrze jest skonsultować się z adwokatem kościelnym, który powie jak zeznania te mogą wyglądać, czego można się spodziewać, jakie ma się prawa i obowiązki podczas składania zeznań. Wszystko to pomoże uniknąć stresu i spowoduje, że zeznania będą ŚWIADKÓWOdbywają się podobnie jak zeznania stron, choć zwykle świadkowie zeznają jednego dnia. Co do zasady zeznania świadków odbywają się w trybunale, który prowadzi proces. I jest to bez wątpienia najlepsze rozwiązanie. Czasami zdarza się jednak, że przez wzgląd na chorobę czy odległość świadkowie zeznają w trybunale miejsca swojego zamieszkania bądź w swojej parafii. Jest to jednak rozwiązanie, które nie powinno być 1547 – Dowód ze świadków dopuszcza się we wszystkich sprawach, pod kierownictwem 1549 – Wszyscy mogą być świadkami, chyba że prawo wyraźnie ich wyklucza, bądź zupełnie, bądź 1550 – § 1. Nie należy dopuszczać do składania zeznań małoletnich poniżej czternastego roku życia i upośledzonych umysłowo; mogą być jednak przesłuchani na mocy dekretu sędziego, w którym uzasadni się taką BIEGŁEGO SĄDOWEGOTo bardzo istotny dowód w procesie o „unieważnienie ślubu”. Nie jest to element obowiązkowy w każdej sprawie, bowiem opinia biegłego sądowego jest potrzebna tylko w procesach prowadzonych z kan. 1095 oraz z tytułu impotencji. Biegłym sądowym najczęściej jest psycholog. Niekiedy psychiatra, a rzadziej seksuolog. Badanie składa się z osobistej rozmowy ze specjalistą, a także przeprowadzanych przez niego metod badawczych np. testów osobowościowych. Opinia zostaje sporządzona także na podstawie pozostałych akt sprawy. Sędziowie powinni ze szczególną roztropnością zapoznać się z opinią biegłego, gdyż wydaje ją specjalista w konkretnej AKTTo bardzo istotny moment procesu. Pod żadnym pozorem nie należy go ignorować. To czas, gdy strony mają możliwość zapoznać się z aktami zgromadzonymi w ich sprawie. Krótko mówiąc strona powodowa może poznać zeznania strony pozwanej i na odwrót. Także przeczytać odpowiedzi świadków oraz przeanalizować opinię biegłego sądowego. Publikacja akt odbywa się w siedzibie trybunału. Strony nie mogą robić zdjęć i skanów dokumentów. Dozwolone jest jedynie sporządzanie notatek. To także ostatni moment na uzupełnienie akt sprawy i przedstawienie nowych udaniem się do sądu na publikację akt dobrze jest skonsultować się z adwokatem kościelnym. Dzięki temu będziecie wiedzieli Państwo na co warto zwrócić uwagę, a co można pominąć wśród wielu stron akt OBROŃCY WĘZŁA MAŁŻEŃSKIEGOZadaniem Obrońcy jest udowodnienie, że sakrament małżeństwa został ważnie zawarty. Jest on więc swego rodzaju przeciwnikiem procesowym, który z urzędu broni ważności małżeństwa. W swoim podsumowaniu przedstawia on wszystkie elementy, które przemawiają za ważnością małżeństwa. Posiłkuje się przy tym całym materiałem dowodowym zebranym podczas procesu. Uwagi Obrońcy są wysyłane stronom w formie OBROŃCZE STRONOstatnie pismo w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa, które sporządzają strony. Głos obrończy to możliwość odpowiedzi na uwagi Obrońcy Węzła Małżeńskiego. W niniejszym piśmie należy sumarycznie przedstawić wszystkie argumenty, które przemawiają za nieważnością małżeństwa. Na tym etapie warto poprosić o pomoc adwokata kościelnego, który dzięki swojemu doświadczeniu pomoże sporządzić dobry głos moment, w którym sędziowie po zapoznaniu się ze wszystkimi aktami wydają wyrok. Sprawy o stwierdzenie nieważności małżeństwa są rozpatrywane przez 3 sędziów. Wydanie wyroku pozytywnego, a więc za nieważnością małżeństwa wiąże się z osiągnięciem pewności moralnej przez 2 sędziów. Jeżeli sędziowie nie osiągną moralnej pewności wydają wyrok negatywny, a więc za ważnością niezadowolona z wyroku lub Obrońca Węzła Małżeńskiego mogą złożyć apelację w ciągu 15 dni od otrzymania wyroku. Wówczas należy złożyć apelację do trybunału, który wydał wyrok w I instancji, a uzasadnienie apelacji do sądu II instancji, który ponownie rozpatrzy sprawę. Jeśli nikt nie złoży apelacji, wyrok wydany przez sąd I instancji podlega wykonaniu. O wykonalności wyroku strony są zawiadamiane osobnym dekretem. Dopiero po otrzymaniu tego pisma, w świetle prawa Kościoła katolickiego, mogą ponownie zawrzeć związek schemat jest modelowym przedstawieniem procesu. W rzeczywistości niektóre kroki mogą się powtarzać lub mogą być zupełnie pominięte. Wszystko zależy od danej sprawy. Większość procesów jest jednak realizowana w oparciu o te trwania procesu jako całości, a także realizacja poszczególnych elementów zależy od pracy danego sądu, jego obłożenia sprawami, liczby pracowników, przygotowania stron do procesu i wielu innych czynników. Dlatego trudno przedstawić ogólnie jak długo może trwać proces. Przyjmuje się, że zwykle jest to od roku do trzech tym, dlaczego nie należy używać sformułowania unieważnienie małżeństwa kościelnego / unieważnienie ślubu możecie Państwo przeczytać tutaj.